Van verschil van inzicht naar win-win  

In deze casus ligt de bal bij jou als IB’er.

Aan de hand van een stappenplan, kom je van ver uit elkaar naar één lijn. 

Succesvol samenwerken met ouders gaat doorgaans goed, zolang je min of meer dezelfde opvatting hebt, dezelfde ervaring of hetzelfde beeld hebt van wat goed is voor ‘uw kind-onze leerling’. Als er zorgen zijn om een kind én je zit niet op een lijn met de ouders, dan heeft in ieder geval het kind een probleem en daarmee ook de ouders en het schoolteam.

Met deze 5 stappen kom je van probleem tot een win-win oplossing. De casus, waarmee we dit stappenplan handen en voeten geven, gaat over Noa.

Noa is 10 jaar en zit in groep 5. Haar moeder is ziek; zij heeft MS. Noa is de oudste van drie kinderen en springt vaak en veel in als haar moeder een aanval heeft.  

Noa is een vrolijk kind, ze speelt graag en veel buiten, heeft goede contacten met andere kinderen en veel creativiteit en inzet tijdens de lessen tekenen en handvaardigheid. Aandachtspunt is haar ontwikkeling inzake de leervakken. Ook oogt Noa op school soms moe. De concentratie van Noa tijdens de leervakken is kort, haar werktempo te laag. Ze vindt de opdrachten snel moeilijk en heeft veel bevestiging van de leerkracht nodig bij het werk uitvoeren. Ze heeft behoefte aan extra instructie en begeleide oefening.

Vader en moeder zijn heel blij met de zorg en de steun die zij ervaren van Noa. De school vindt dit wel een probleem, omdat ze Noa echt de basiskennis bij willen brengen, die noodzakelijk is voor haar verdere ontwikkeling.

Het lukt de leraar niet goed in gesprek te raken met ouders om haar zorgen te delen. “Dat zal zo’n vaart niet lopen op school. Ze zal sowieso geen hoogvlieger worden” is het antwoord van vader. Om die reden heeft de IB’er (Ilona) de ouders uitgenodigd voor een gesprek.

In 5 stappen van probleem naar een win-win oplossing 
 

Stap 1.  Beschrijf het probleem
 

Deze stap betekent dat…

• jij met ouders onderzoekt hoe zij de situatie ervaren en wat daarin voor hen mogelijk een probleem is;
• je daarna vertelt hoe jij er als IB’er tegenaan kijkt. Wat jij als probleem ziet, wat je graag op wilt lossen;
• je vervolgens in beeld brengt wat de overeenkomsten zijn.

Ilona (de IB’er), vertelt nadat ze de ouders welkom heeft geheten en heeft bedankt voor hun komst, speciaal moeder, waarom ze hier zitten. Het gaat om de dreigende leerachterstand van Noa, hoe goed ze het verder op school ook doet. Ze vraagt ouders hoe zij erin staan en vertelt hoe het team erin staat.

Voor de ouders is de situatie het beste van wat mogelijk is; iedereen in het gezin moet een tandje bijzetten, sinds moeder ziek is. De ouders schrikken wel van het gegeven dat Noa soms moe is en zich niet goed kan concentreren. Ilona vertelt dat het team zich zorgen maakt om de dreigende leerachterstand van Noa op het gebied van taal en rekenen.

Ilona schrijft in steekwoorden de essentie van de beide visies op, geeft aan waar het overlapt, het belang van Noa, en waar het verschillend is.
 

Stap 2. Onderzoek het probleem in termen van behoefte
 

Je onderzoek welke behoefte onder het probleem zit c.q. vanuit welke behoefte het probleem voortkomt. Als je vraagt naar de behoeften en belangen, ontdek je dat die vaak verrassend meer op elkaar lijken dan je in eerste instantie denkt.  

Ilona vraagt aan de ouders wat Noa voor hen oplost, door bij te springen en de zorg over te nemen. Daarmee ontziet ze moeder, en dat is voor het hele gezin belangrijk. Vader geeft aan dat Noa uit zorgzaamheid meer op haar bordje neemt dan strikt noodzakelijk is. Ze ontziet vader ook en dat is niet nodig, realiseert vader zich. Hij wil heel graag dat Noa bijspringt, het kan echter wel minder. Moeder wil graag dat het met Noa zo goed mogelijk gaat, ook al heeft ze voor haar 10 jaar wel meer verantwoordelijkheid dan haar vriendinnen. Vader en moeder hebben de inzet van Noa echt nodig en ze willen haar tegelijkertijd niet onnodig belasten. Ze zijn ook boos op de leerkracht van Noa. Die heeft haar zorgen niet met de ouders gedeeld. En het is toch haar werk om er voor te zorgen dat Noa geen leerachterstand oploopt?  

Ilona antwoordt, ‘Wij willen graag Noa zich echt kan concentreren op haar werk en dat is al moeilijk genoeg. De leraar wil heel graag dat Noa alle kansen krijgt om bij te blijven met de groep. Ze kan het wel, al vraagt het wel wat extra van haar. Het zijn wel cruciale jaren. De leraar doet haar uiterste best en zij heeft jullie hulp nodig. Wat maakt dat jullie boos zijn op haar?’ Vader zegt ‘Wij hadden dit eigenlijk al eerder willen weten.’ ‘Dat is iets voor ons om mee te nemen,’ zegt Ilona. Daarmee lijkt voor nu de kous af. 

Ilona vat samen. ‘Ik begrijp goed dat jullie de hulp van Noa thuis nodig hebben en wij willen allen dat Noa zich goed ontwikkelt, klopt dat?’ ‘Dat is zo’, beamen vader en moeder.
 

Stap 3   Brainstormen over oplossingen
 

Je gaat over oplossingen brainstormen. Rijp en groen, voor de hand liggend en out-of-the-box. Je schrijft ze op of spreekt ze uit. Pas later ga je elke oplossing beoordelen en kijken of er combinaties mogelijk zijn. Nodig iedereen uit om breed te denken; er is geen ‘fout’ idee in dit stadium.

Ilona stelt de ouders voor om samen oplossingen te bedenken voor de problemen:

1. Hoe kunnen wij als team het extra werk wat Noa moet doen om bij te blijven, zo organiseren dat het te doen is.
2. Hoe kunnen vader en moeder Noa helpen niet teveel hooi op haar vork te nemen en uitgerust op school te komen.  
3. Hoe kunnen wij jullie als ouders goed op de hoogte houden van de ontwikkeling en samenwerken om Noa te ondersteunen.

De ideeën vliegen over tafel en Ilona schrijft ze allemaal op.
 

Stap 4. Beoordelen van de oplossingen
 

Per oplossing bekijk je samen of deze te doen is, onbruikbaar is of juist briljant. Streep de onbruikbare ideeën weg en voeg, als het even kan, de verschillende mogelijkheden samen.
 

Stap 5. Keuze voor en uitwerken van de oplossing
 

De essentie is om die oplossing te kiezen 

• waar je allemaal een goed gevoel bij hebt;
• die haalbaar en nieuw is, het mag best uitdagend zijn;
• die je kunt volhouden en meten, zodat je ontdekt of dit plan het gewenste effect heeft.

Als je de keuze hebt gemaakt, werk de oplossing heel concreet uit.

Ilona onderzoekt hoe de school elke dag met Noa op school iets extra’s kan doen, als dat nodig is om de nieuwe leerstof in de vingers te krijgen te doen. Thuis komt het er niet van.

Vader en moeder gaan ervoor zorgen dat Noa tijd krijgt voor leuke dingen met vriendinnen. Vader en moeder gaan Noa op tijd naar bed laten gaan. Ilona maakt binnen 14 dagen een vervolgafspraak waarbij ze ook de leraar uitnodigt. Dan kunnen ze uitkomsten uitwisselen en afspraken maken over hoe de leraar en de ouders elkaar op de hoogte houden.
 

Tot slot
 

Oefen, probeer uit en vind je eigen weg. In het begin kan het onwennig of zelfs gemaakt voelen, om een stappenplan te gebruiken. Ervaar wat het effect is als je lijn en structuur in een beladen gesprek kunt aanbrengen.

Wil je graag een training in deze vaardigheid voor je hele team? Of voor je netwerk van IB’ers? We hebben volop aanbod. Je kunt ook kiezen voor een kortdurend coachingstraject voor jou als IB’er of voor een klein groepje leraren uit je team, zodat zij dit soort problemen op kunnen lossen. Dat brengt voor ieder minder stress en geeft je team meer professionele draagkracht. Hoe fijn en rustig is dat?

En hoe het afliep met Noa, de leraar en haar ouders
 

Noa is blij met de extra hulp die ze krijgt bij rekenen en taal. Ze gaat nog wel eens te laat naar bed, maar meestal komt ze uitgerust op school. In het gezin is extra hulp aangevraagd. Zolang dat niet geregeld is, is er mantelzorg van de wederzijdse opa’s en oma’s. Hierdoor komt er minder bij Noa te liggen. Haar schoolresultaten zijn vooruit gegaan.