Creatieve oplossingen in ongewone tijden

School met Glans
Marja Klaver
13 mei 2020
Box wow oplossing

De scholen zijn weer in bedrijf, hele of soms halve dagen. Het kan zijn dat het soepeltjes verloopt. Het kan ook zijn dat er knap lastige vraagstukken ter tafel komen, voor jou als directeur, voor je MT, een van de bouwen of het hele team. Spreekt zo’n vraagstuk tot je verbeelding of vraagt het om een creatieve benadering, laat je verrassen door de uitkomst van een diepgaande brainstormsessie, met jezelf, je MT of je team.

In dit blog vind je een praktisch stappenplan waarmee je een creatieve oplossing voor een lastig probleem vindt.
 

De filosofie achter dit stappenplan 
 

  1. Brainstormen geef je diepgang door je linkerhersenhelft, waar de taal zetelt, te verbinden met je rechterhersenhelft, waar de verbeelding huist.
  2. Je voedt je onderbewuste niet alleen met je denken, maar ook met woorden en beelden. Omdat je onderbewuste geen onderscheid kan maken tussen waar en niet waar, tussen goed of lelijk, help je jezelf door je onderbewuste bewust van positieve bouwstenen te voorzien. De taak van het onderbewuste daarna is om exact uit te laten komen wat jij je onderbewuste aanreikt. Dit ligt aan de basis van de ‘selffulfilling prophecy’.  
  3. Brainstormen vraagt eerst om uitwaaieren, om divergeren. De kunst is juist in deze fase elk idee te verwelkomen en je oordeel achterwege te laten. In de tweede fase kun je ideeën combineren en toetsen op haalbaarheid.
  4. Het stappenplan is gemaakt vanuit de formule R x V x H x E = Waar. Al brainstormend ontdek je betekenis van de formule. 

 

Stappenplan voor creatieve oplossingen

 

Dit stappenplan is geschreven voor een driekoppig MT en zet je verbeelding aan het werk. Je kunt het vanzelfsprekend omzetten voor een team. Je kunt het ook in je eentje gebruiken.   

 

Stap 1. Besteed aandacht aan een goede uitgangspositie 

 

  • Plan tijd, zeg 1 tot 1,5 uur.
  • Zorg voor een rustige, opgeruimde omgeving.
  • Ga er met elkaar ontspannen voor zitten.
  • Start met een gedachte in de trant van ‘we gaan hier een interessante en goede oplossing voor vinden’. En spreek die gedachte uit.
  • Verwoord het gevoel dat dit goede vooruitzicht bij je oproept.

 

Stap 2. Verwoord het probleem in een zin

 

Zelf vind ik dit een sprekend voorbeeld. Waar kun je een paperclip allemaal voor gebruiken?

Gebruik voor brainstormen met diepgang een gevoelswoord in het probleem. Dat genereert net andere oplossingen, zoals dit Corona-voorbeeld. Hoe verleiden we ouders zich aan onze regels te houden?

 

Stap 3. Verzamel zoveel mogelijk oplossingen

 

  • Ieder schrijft meteen de eerste ingevingen op, wat het ook is. Censureer jezelf niet.
  • Deel ze met elkaar terwijl een iemand er een lijst van maakt.
  • Het gaat om uitwaaieren, om kwantiteit. Leg ook elkaar geen censuur op.

Brainstorm samen nog 5 minuten verder. Elkaar inspirerend om nog zoveel mogelijk, zeg 10 tot 15 extra oplossingen, te vinden. Hoe gekker, hoe beter. Juist daardoor ontstaat de creatieve stroom. Het gaat nu om kwantiteit, nog niet om kwaliteit. Het is goed om een uitdagend doel te stellen, daar waar het om het aantal oplossingen gaat. Dan wordt het nodig creatief na te denken en komt het out-of-the-box denken echt lekker op gang.

Extra stap. Wisselen van perspectief


Stopt de stroom en heb je behoefte aan meer en andere oplossingen? Wissel dan van perspectief.

Verplaats je in de rol van tegenstribbelende ouder. Of van een kind in onder-, midden of bovenbouw, de voorzitter van het college van bestuur, staatssecretaris van Onderwijs of locatiemanager van de Kinderopvang. Of wie maar onderdeel van jullie uitdaging vormt. Of kom met een totaal ander karakter: de koning, een opa of oma, de premier, Minister van Zorg.

Sommigen mensen vinden het fijn het om te tekenen, in plaats van woorden te zoeken. Dit zijn vaak de ‘beelddenkers’. Alles mag; er is geen goed of fout.

 

Stap 4. Focussen met criteria


Met zo’n 25 mogelijke oplossingen, kun je de overstap maken van uitwaaieren naar focussen. Verwoord, voordat je dat doet, aan welke criteria de uiteindelijke oplossing moet voldoen.

Bijvoorbeeld: leuk om te doen. Of: duidelijk uit te leggen aan ouders, kinderen, opa’s en oma’s.

 

Stap 5. Ieder maakt een eigen top drie

 

  • Laat ieder eerst voor zichzelf met de criteria in de hand en in combinatie met je gevoel de kwaliteit van de oplossingen beoordelen. Mijn ervaring is je vaak als vanzelf een combinatie van oplossingen maakt.   
  • Neem nieuwe ingevingen mee.
  • Streep oplossingen die niet aan de criteria voldoen, weg.
  • Sluit af met een eigen top drie.

 

Stap 6. Zoek samen de WOW-oplossing
 
  • Deel de top drie. Zoek overeenkomsten.
  • Deel de verschillende oplossingen in in 1 van de 4 categorieën op de assen niet/wel realiseerbaar en gewoon/origineel:
    Rode ideeën – WOW: Innovatieve ideeën, echte doorbraken.
    Blauwe ideeën – NOW: Makkelijk uitvoerbare ideeën. 
    Gele ideeën – HOW: Futuristische ideeën en visies.  
    Witte ideeën – Niet origineel én het gaat niet werken.
  • Gebruik je verbeeldingskracht om iets toe te voegen aan de gele en blauwe oplossingen, waardoor ze roder worden.
  • Voeg alle rode oplossingen met de diverse elementen samen tot één oplossing met een WOW-factor, die aan de opgestelde criteria voldoet.
  • Geef deze oplossing handen en voeten, totdat je voor je ziet hoe jullie dat precies uit gaan voeren.

 

Stap 7. Doel gehaald?


Check of de oplossing ‘waar’ is. Of vraagt hij nog om verrijking?

Waar =

R             =             Realistisch          x

Hoe realistisch is deze oplossing? Je moet echt in de werking geloven, anders aanpassen!

V             =             Verbeelding      x

Zie je voor je hoe je van het probleem (A) naar deze oplossing (B) komt?

H             =             Helderheid         x

Zie je duidelijk en scherp voor je hoe deze oplossing uitpakt? Maak het visueel zo helder mogelijk.

E             =             Emotie

Welke emotie roept deze oplossing op? Is dit een positieve emotie? Draagt de emotie bij aan de oplossing?

Kan de oplossing de toets van de formule doorstaan? Komt-ie door de ballotagecommissie? Gefeliciteerd! Zo niet, kijk waar je hem aan kunt passen.

Evalueer hoe deze werkvorm je bevalt, waar het goed is gegaan en wat een volgende keer mogelijk aandacht verdient. Probeer het nog twee keer en vel dan je definitieve oordeel. Althans, dat doe ik als ik een nieuw smakelijk aandoend nieuw kookrecept uitprobeer. Ik heb minimaal drie keer nodig om het recept in de vingers te krijgen.
 

Tot slot


Heb je behoefte aan deskundige ondersteuning in jullie proces? Of wil je graag een externe partij bij jullie proces betrekken, die de richting en uitkomst bewaakt? We staan met alle plezier voor je klaar. Neem contact op voor de mogelijkheden.

Reactie toevoegen

Deze wordt niet getoond op de website