Verschil in ambitie, toch op één lijn!

Adviesgesprekken in groep 8 kunnen uitmonden in een slechtnieuwsgesprek. Zeker als je met ouders niet op een lijn zit en zij een heel ander advies in hun hoofd hebben. Dit blog gaat over dit soort lastige situaties. Je krijgt een stappenplan hoe je van verschil van inzicht tot win-win komt. De sleutel: een effectieve dialoog.

In het ergste geval kun je van lastige adviesgesprekken wakker liggen. Terecht, want het is zoveel beter voor jouw leerling, diens ouders en voor jou als leraar, wanneer je samen op één lijn komt. De praktijkervaring heeft mij geleerd dat het vooral lastig is voor leraren, wanneer ouders graag een hoger advies willen dan jij kunt geven.

De ouders van Emma zijn arts en leraar in het voortgezet onderwijs. Ze hebben beiden hoge verwachtingen van Emma. Wendy, leraar van groep 8, ziet dat Emma’s interesse niet bij de schoolvakken ligt. Emma wordt blij van knutselen, toneelspelen en van gym; ze heeft gouden handjes. Je schat in, bevestigd door de informatie uit het leerlingvolgsysteem, dat dit een lastig gesprek kan gaan worden. Daarom vraagt zij haar collega Yvonne om met haar het gesprek voor te bereiden. Yvonne heeft een training gevolgd, waarin het stappenplan ‘Van verschil van inzicht via dialoog tot een win-win oplossing’ centraal stond.

Stappenplan
Zo kom je van verschil van inzicht - via dialoog - tot een win-win oplossing

Ook al zitten bij de adviesgesprekken leraar, ouders en kind samen om de tafel, in dit stappenplan staat het gesprek tussen leraar en ouder centraal. Je kunt er voor kiezen om voorafgaand aan het adviesgesprek eerst met de ouders in gesprek te gaan. Dat geeft ouders en jou meer vrijheid om open en eerlijk met elkaar in gesprek te gaan en te blijven.   

Stap 1. Stap uit de discussie

1. Herken de discussie

2. Stap uit de discussie

3. Ga terug en verwoord jullie gezamenlijke doel waarom je hier zit:
    samen voor het belang van het kind

Wendy realiseert zich dat ze al argumenten aan het verzamelen is, waarmee ze de ouders van Emma kan overtuigen. Ze legt het een collega voor. Samen bekijken ze het filmpje ‘Discussie versus dialoog’.

Stap 2. Luister eerst naar de ouder

4. Geef de ouder de ruimte om te vertellen

5. Luister met volle aandacht naar de ouder

6. Vat samen en vraag door tot je de ouder en het standpunt van de ouder begrijpt

Wendy is ook wel benieuwd naar het verhaal van de ouders. Ze kan zich er van alles bij voorstellen, maar of ze dat juist inschat? Moet ze tegenargumenten geven? Volgens dit stappenplan hoeft ze alleen maar te luisteren. Open, eerlijk en nieuwsgierig. Daar hebben we vorig jaar een training in gedaan. Voor dit stappenplan is het belangrijk dat je in de samenvatting de wensen en behoeften van ouders betrekt, vertelt collega Yvonne.   

Stap 3. Vertel jouw kant van het verhaal

7. Vraag de ouder of hij/zij jouw verhaal wil horen

8. Vertel jouw kant van het verhaal

9. Benoem de overeenkomsten en de verschillen

Wendy vraagt zich hardop af of de ouders wel naar haar kant van het verhaal willen luisteren. Als de ouders zich begrepen voelen, willen ze best luisteren naar jouw kant van het verhaal, is Yvonnes ervaring. “Het helpt heel erg als je jouw kant van het verhaal kort en krachtig kunt verwoorden en ook jouw wens voor Emma daarin meeneemt. Mij helpt het heel erg, wanneer ik dat van tevoren voor mezelf op papier zet”, voegt Yvonne toe.   

Stap 4. Zoek naar de win-win oplossing

10. Beschrijf het probleem

11. Beschrijf het probleem in termen van wensen en behoefte

12. Brainstorm, als het even kan out of the box, samen over oplossingen

13. Beoordeel de kwaliteit van de oplossingen

14. Maak en keuze voor een of meerdere oplossingen

“Tegen deze stap zie ik erg op. Ik heb geen idee hoe ik dat aan moet pakken. Jij wel?” vraagt Wendy aan Yvonne. Al pratend ontstaat een plan; Wendy belt de ouders om een afspraak te maken voor een eerste oriënterend gesprek, voorafgaand aan het adviesgesprek met Emma. Het liefst op school en anders via beeldbellen. Ze loopt met de ouders stap 1 tot en met 9 door. In een volgend gesprek, zullen ze dan verder gaan met stap 10 tot en met 14. Met de informatie, die er dan op tafel is gekomen, bereidt Wendy met Yvonne deze vervolgstappen voor. Met de uitkomsten ervan gaat Wendy in gesprek met Emma en haar ouders.

Kijk hier voor een verkorte weergave van 1) het gesprek met de ouders van Emma en van 2) het gesprek met Emma
 

Theorie en praktijk - de lijn door de bovenbouw

In de onderbouw willen ouders vooral dat hun kind gelukkig is op school. In de middenbouw wordt voor ouders zichtbaar hoe hun kind zich ontwikkelt, waar het als vanzelf gaat en wat extra aandacht vraagt. In de bovenbouw gaat de keuze voor het vervolgonderwijs een rol spelen. Hoe pak je dat nu zo aan, dat je samen met je leerling en diens ouders tot een gezamenlijk advies komt? Mijn advies is om daar in groep 6 al een voorzichtige start mee te maken, in de vorm van een ambitiegesprek met de ouders en eventueel het kind erbij. Met als doel dat je in elke driehoek samen toegroeit naar dat advies, wat het beste past bij het kind en wat de volledige instemming van de ouders heeft. Een mooie opbouw van groep 6 tot en met groep 8 helpt daarbij. Van een ambitiegesprek in groep 6 via een eerste advies in groep 7 naar een definitief advies in februari in groep 8.

Uit de praktijk: in een grote basisschool, met een populatie van hoogopgeleide ouders én een school die het Glans-implementatietraject afrondt, zijn alle 57 adviesgesprekken succesvol verlopen. Ze hebben met dit stappenplan gewerkt. In weer een andere school organiseren ze elk jaar voor de bovenbouw een voorlichting met als titel: gouden handjes-knappe koppen. Juist ook om kinderen, die naar het VMBO gaan een hart onder de riem te steken.

Belangrijk, omdat zelfvertrouwen ieder kind het beste toerust om met plezier en zekerheid de overstap naar het voortgezet onderwijs te  maken. 

Hulp online

Kun je hulp of deskundige ondersteuning gebruiken? 
Maak met mij een online afspraak.

Dan maak ik samen met jou een kort online coachingstraject op maat. Wil je het graag samen doen met een of meerdere collega’s uit de bovenbouw? Een kortdurend online trainingstraject met een kleine groep op maat is heel goed te doen online. In beide trajecten werken we met jouw/jullie eigen praktijksituatie. Met als doel dat je met rust en zelfvertrouwen van een verschil van inzicht met ouders uitkomt op een win-win oplossing.