Hoort succesvol samenwerken met ouders in de top 5 van prioriteiten van jouw school?

Een essentiële vraag die Scholengroep Consent ons stelde. We doken het wetenschappelijk onderzoek in en lazen de wetenschappelijk literatuurstudie van Professor Charles Desforges na. En dit is ons antwoord voor nu.

JA. Met hoofdletters. Het hoort thuis in de top 5. En wel hierom…

1. Wil je dat alle kinderen gelijke kansen hebben?

Een gewetensvraag, waarop iedereen natuurlijk ‘ja’ zegt.

‘Ouders hebben gedurende de basisschoolperiode significant meer invloed dan de leraar op de schoolprestaties van de kinderen.’ Zo leert onderzoek.

Uit onderzoek blijkt verder dat als er spanning is tussen leraar en ouders, het kind direct in een loyaliteitsconflict komt. Het oplossen van dit conflict vraagt energie van het kind, waardoor het zich niet maximaal ontwikkeld. Als de relatie tussen leraar en ouders ontspannen is, heeft het kind de rust en de ruimte zich maximaal te ontwikkelen.

In de praktijk blijkt dat ouders die niet positief betrokken zijn, vaak meer worden vermeden door leerkrachten dan ouders die wel positief betrokken zijn. Het gevolg is een (ongewild) verdere ongelijke behandeling van het kind. Zo blijft de ‘te ver weg-ouder’ vaak te ver weg.

De kansenongelijkheid neemt hierdoor toe.

2. Een blinde vlek in de opleiding

De PABO heeft doorgaans weinig aandacht voor het gegeven hoe essentieel ouders zijn voor de leeropbrengsten van kinderen. Ook professionele communicatie met ouders behoort niet tot het gangbare curriculum.

Hoe je succesvol omgaat met ouders leer je uiteindelijk ook door ervaring. De een vindt het gemakkelijk, de ander krijgt er stress van.

Zeker is dat ieder een eigen stijl als er geen gezamenlijke visie en ambitie wordt afgesproken. Komt dat kinderen ten goede?  

De praktijk leert ons dat leraren doorgaans zelf geen prioriteit geven aan succesvol samenwerken met elke ouder. Het lijkt zoiets als gezond eten, het moet eigenlijk wel, maar liever nu niet. Behalve als de problemen met ouders voelbaar worden,  krijgt het onderwerp urgentie en raken leraren gemotiveerd. Het gevaar voor ad hoc maatregelen ligt dan op de loer. Proactief beleid scoort beter, zo leert het onderzoek van Desforgers & Abouchaar. [1]

Terwijl het een professionele kunst om dat dag in, dag uit, teambreed succesvol met ouders samen te werken. En die kunst is goed te leren, als je er aandacht aanbesteed en er beleid op maakt.

In dit filmpje vertelt Pieter Derks hoe lastig ouders voor leraren kunnen zijn. Het helpt als leraren het samenwerken met ouders net zoals het samenwerken met kinderen tot hun onderwijskundige taak rekenen. Als ouders voor het leerresultaat van kinderen zo belangrijk zijn, en als samenwerken zoveel winst met zich meebrengt, denken wij dat het een top 5 prioriteit is.   

3. Vanuit bedrijfskundig perspectief is het een logische keuze

Als je kijkt naar de Return On Investment (ROI) voor scholen van het succesvol samenwerken met ouders, zien wij opmerkelijke resultaten. We hebben hier uitgebreid onderzoek naar gedaan. Wil je dit onderzoek wilt ontvangen? Stuur ons dan een mail. We sturen het je met alle plezier toe.

Onze belangrijkste eindconclusie: een school die investeert in een traject om ouders systematisch te betrekken krijgt een ROI van € 7.400 per jaar. Is het niet op orde, en zijn er echt serieuze problemen - zoals kinderen die van school gaan, leraren die werkstress hebben - dan zijn de kosten aanzienlijk. Deze kunnen oplopen tot ruim € 21.000 per jaar.

4. De kinderen van ‘te-ver-weg’-ouders dreigen buiten de boot te vallen

De aandacht voor ouders en hun betrokkenheid bij de schoolontwikkeling van hun kind heeft, als je er geen bewust beleid op voert, het meeste effect voor kinderen, wiens ouders zelf de beste kansen c.q. opleiding hebben. Zo wordt de kansenongelijkheid zonder beleid ongewild in stand gehouden.

Verwachtingen van leraren spelen een grote rol. Leraren baseren hun verwachtingen van de betrokkenheid van ouders op hun eerste indruk van die ouders. Deze verwachting van de ouders beïnvloedt weer de verwachtingen, die de leraar heeft van de prestaties van hun kind. Als ouders de ouderavonden bezoeken, oordelen leraren positiever over hun betrokkenheid dan wanneer zij zich zelden of nooit laten zien. [2]

Helaas hebben leraren vaak verkeerde verwachtingen van de onderwijsbetrokkenheid van de ouders; zij doen geen navraag bij ouders of hun inschatting klopt. Leraren overschatten de ondersteuning door hoogopgeleide ouders en onderschatten de ondersteuning van laagopgeleide ouders en van allochtone ouders, blijkt uit hetzelfde onderzoek. Het vraagt gericht beleid om succesvol samen te werken met elke ouder, ook ouders die zich minder vanzelfsprekend laten zien, ouders die om wat voor reden dan ook te-ver-weg staan van de school. Dat beleid is nodig om ieder kind de kans te geven zich maximaal te ontwikkelen.

5. Succesvol samenwerken met ouders versterkt het werkgeluk

Onderzoek wijst uit dat slechte relaties met ouders in de top 3  van werkdrukfactoren van leraren staat. Er is bij ons geen onderzoek bekend hoe goede relaties met ouders werkgeluk van leraren bevordert.

Vanuit onze praktijkervaring met de scholen, die met de Glans-techniek werken, horen we van leraren dat door succesvol samen te werken met ouders:

• er rust en ontspanning heerst in de school
• zij zich gesteund voelen door ouders
• het gedrag van kinderen verbetert
• ouders serieus met de gemaakte afspraken over huiswerk omgaan
• de samenwerking op gang komt en het onderlinge vertrouwen groeit
• zij uiteindelijk ook de 'te ver weg-ouders' bereiken

Dat betekent dat het loont om van succesvol samenwerken met ouders tot een prioriteit te maken.

En als laatste weetje: de participatie van ouders is meer ad-hoc, korte termijn en minder structureel als er geen concreet beleid is op ouderbetrokkenheid[3]. Uit DUO onderzoek van juni 2019 onder 500 leraren, komt naar voren dat 66% van de leraren het lastiger vindt om ouders te werven voor activiteiten als overblijf, organisatie schoolreizen, niveaulezen dan 5 jaar geleden.

Conclusie

Hoort succesvol samenwerken met elke ouder in de top 5 van topprioriteit te staan?

De conclusie is een eenduidig ‘Ja’. Het is essentieel om succesvol samenwerken met elke ouder in de top 5 te zetten van prioriteiten.

Het vraagt van scholen, directeur, IB’er een teamgericht beleid en een passende methodiek om met elke ouder succesvol samen te werken. Ook met ouders , die zelf minder kans hebben en hebben gehad. Als je dat hebt gedaan, kun je op zoek gaan naar welke methodiek bij jou en je school past. Wij hebben juist hiervoor de Glans-techniek ontwikkeld.

Het resultaat?

Kinderen ontwikkelen zich maximaal. Hun sociale gedrag wordt positief beïnvloed en ze behalen vaker een diploma. Wat ons betreft mag de ambitie zijn dat elk kind minimaal de startkwalificatie haalt voor de arbeidsmarkt. Want daar - ook dat is onderzocht - worden jongvolwassenen gelukkiger van.   

Ik ben heel benieuwd naar je reactie op dit blog. Ik wilde je inspireren om tijdens de zomervakantie te mijmeren over wat jij nu belangrijk vindt voor het nieuwe schooljaar. Lopend langs de kustlijn, kijkend over een meertje, of zomaar wandelend in een bos. Ik ben heel benieuwd naar jouw uitkomst.

Laat je het me weten via de mail of via het reactieveld? Ik reageer terug! Als dank stuur ik je onze e-publicatie met een overzicht van het belangrijkste wetenschappelijk nieuws over samenwerken met ouders.

[1] Bron: Charles Desforges & Alberto Abouchaar (2003). The Impact of Parental Involvement, Parental Support and Family Education on Pupil Achievements and Adjustment: A Literature Review.

[2] 9. Smit, F.; Sluiter, R.; Driessen, G. Literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief, 2006. Nijmegen: ITS-Radboud Universiteit.

[3] Raffaele and Knoff (1999) and Epstein (2002)